गोपि ढकाल
मुड्की उठाएर अभिवादन गरिने मुद्रा भनेको त्यो क्रोधको, क्रान्तिको र हिंसाको हो । जसलाई त्रासदीको सूचक मानिन्छ । किन्तु नमस्कार मुद्रा भनेको हाम्रा पूर्वज ऋषि मुनिहरूले सिकाएर छोडेको संस्कार हाे । याे प्रेम, शान्ति, सद्भाव, करूणा, मृदुता र अहिंसा स्नेहको सूचक हाे ।
मुष्ठि मुद्रा- हिंसाको दाह्रा हो त्यसले अन्य विचारधारा हरूलाई मात्र होइन, आफ्नै स्वजाति र संगोत्री भनिएका कम्युनिस्टहरूलाई पनि दाह्रा देखाउदै टोक्न सक्छ । टोक्छ र टोकेको पनि छ भन्ने ज्वलन्त उदाहरणकाे लागि नेपालका कम्युनिस्टहरूलाई हेरे पुग्छ ।
नमस्कार मुद्रा- हृदयमा दुई हात जोडेर गरिने अभिवादन भित्र प्रेमल भावना सहित दया र करूणासमेत हुने हुँदा उनिहरू सर्वहित र सर्वसुखमा समर्पित हुन्छन । किन्तु मुष्ठि मुद्रा भनेको त्यो मत्स्य न्याय हो- जो बलियो छ उसले त्रासदी देखाउदै हत्या, हिंसा र ध्वंसबाट मात्र शक्ति आर्जन गर्न सकिन्छ भन्ने मान्यता राख्दछ ।
मुष्ठि मुद्राले मान्छेलाई चञ्चल, अधीर र विक्षिप्तको बनाउछ भने नमस्कार मुद्राले अचल , सुधीर र शान्त मनको बनाउछ । नमस्कार मुद्राले कर्म र कर्तव्यको अनुष्ठानरूप धर्मको पालन गर्न सिकाउछ किन्तु रातो रङ्ग क्रान्तिको प्रतीक भनेझैं मुष्ठि मुद्रा भित्र अत्याचार लुकेर बस्ने हुनाले त्यस्ता मुष्ठि मुद्रा उठाउनेहरू नबदलिएसम्म हिंसक हुन्छन भन्ने बुझ्नु पर्दछ ।
धर्म, संस्कृति र परम्परा माथि रांको झोस्नेहरू, झुट्टो बोल्नेहरू र सनातन धार्मिक आस्थामाथि विष घोल्ने हरू स्वभावतः उनिहरू मुष्ठि मुद्राका हुन्छन । त्यही मुष्ठि मुद्राको अभिमानले चेतना र धैर्यता गुमाएपछि तिनीहरू हिंसक बनेर आफ्नो मत बाहेक भिन्न मतलाई असत्य मान्दै समूल नाश गर्न चाहन्छन । त्यसैको परिणाम थियो दशवर्षे जनयुद्ध ।
मुष्ठि उठायो रक्तचन्दन उसपार गरायो, मुष्ठि उठायो टनका टन सुन विमानस्थलबाट यता भित्र्यायो, मुष्ठि उठायो नक्कली लडाकुका नाममा अर्बौं कुम्ल्यायो । यसरी पल्केका हरूले मुष्ठि उठाउदै नक्कलीभुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाउदै तुष्टिकरणको आनन्दमा रमाउदै गर्दा त्यस्तो मुष्ठि भ्रष्टिकरणमा पुगेर छताछुल्ल भएको हो ।
मुष्ठि मुद्राकाहरू- आफूलाई नयाँ राजा ठान्दै आलिशान ऐश्वर्यको महलमा बसेर सर्वहाराको गीत गाउछन । तर नमस्कार मुद्राकाहरू भने सानालाई क्षमा र ठूलालाई श्रद्धा राख्दै मानव जीवनको लक्ष्य सम्म डाेर्याउनु पर्दछ भन्ने मान्यता राख्छन । त्यसै हुनाले आध्यात्मिक वैदिक सनातनीहरू सर्वे भवन्तु सुखिन: सर्वेसन्तु निरामया: सर्वे भद्राणि पश्यन्तुमा कश्चिद दु:ख भागभवेत भन्दै चराचर जगत सहित सबैको शुभमङ्गलको कामना गर्दछन ।
किन्तु नमस्कार मुद्राले ज्ञान, कर्म र उपासना सहितको जीवन पद्धति सिकाउछ । किनकि ज्ञान भनेको मानव मस्तिष्कको आहार हो, कर्म उसको प्राण हो भने उपासना लाई समस्त हृदयको शीतल विश्रामभूमि भनिएको छ ।
नमस्कार मुद्राकाहरू जो सर्वेसर्वा छन, अनन्त छन , नित्य र सत्य छन, स्वयम्भू छन्, प्रकाश छन्र अनि दिन्छन र खोस्छन उनै ब्रह्माण्डका मालिक लाई ईश्वर मान्दछन । किन्तु मुष्ठि मुद्राका हरूले भने ईश्वर भनेक मान्छेले कल्पना गरेको मानस पुत्र हो भन्दै सत्य सनातनीहरूलाई अतीत बेगरको मुर्कट्टा, जरा बेगरको फेद, फेद बिनाको हांगा, हांगा बिनाको डाला र डाला बिनाको पात बनाउदै प्राचीन सामाजिक सौन्दर्य र धार्मिक कल्याणकारिता भताभुङ्ग बनाउन चाहान्छन ।
(नाेट : यी ढकालका निजी विचार हुन् ।)
प्रतिक्रिया गर्न लग इन गर्नु होस्:
Log in with Google